Het Transformatieve Model is ontwikkeld door Robert A. Baruch Bush en Joseph P. Folger, grondleggers van The Promise of Mediation (1994, ISCT – Institute for the Study of Conflict Transformation). In Nederland zijn mediators en dialoogbegeleiders die met dit model werken verenigd in de Stichting Het Transformatieve Model, die verbonden is aan het ISCT.
Volgens de transformatieve conflicttheorie is een conflict geen probleem dat opgelost moet worden, maar een tijdelijke crisis in de menselijke interactie. In een conflict verliezen mensen vaak contact met zichzelf en met de ander. Tegelijk blijft er altijd het vermogen aanwezig om helder te worden over wat belangrijk is, en om opnieuw verbinding te maken.
De transformatieve mediator of dialoog facilitator vertrouwt op dat vermogen. De regie ligt bij de partijen zelf: zij bepalen wat besproken wordt, hoe het gesprek verloopt en welke betekenis het conflict voor hen heeft. Hierdoor ontstaat ruimte voor verandering van binnenuit — en voor uitkomsten die echt van henzelf zijn.
Twee kernbegrippen
In elk transformatief gesprek staan twee processen centraal:
- Empowerment – het hervinden van eigen kracht, helderheid en keuzevrijheid.
- Recognition – het (weer) openstaan voor de ander en diens perspectief kunnen zien.
Wanneer deze processen op gang komen, verandert de communicatie: van reactief naar constructief, van verwijdering naar contact. Dáárin ligt de transformatie.
Toepassing van het Transformatieve Model
Het transformatieve model vormt de basis voor verschillende vormen van begeleiding waarin menselijke ontmoeting centraal staat.
In Transformatieve Mediation ondersteunt de mediator partijen om zelf richting te geven aan hun gesprek en helder te worden over wat voor hen belangrijk is. De mediator gebruikt hiervoor reflecties, samenvattingen en procesvragen. Hij stuurt of adviseert partijen niet.
In een Transformatieve Dialoog werkt de facilitator samen met groepen of gemeenschappen in conflict om een vorm van gesprek te creëren die de kwaliteit van de interacties verandert. Het doel: mensen helpen meer pro-sociaal met elkaar om te gaan.
In Transformatieve Coaching nodigt de transformatieve benadering uit tot zelfonderzoek. De coach ondersteunt het proces waarin iemand zijn of haar eigen kracht, helderheid en keuzevrijheid hervindt, in relatie tot anderen en de context waarin die leeft of werkt.
In al deze vormen is de kern hetzelfde: aanwezigheid, keuze, ontvankelijkheid en vertrouwen in menselijke capaciteit.